Διλήμματα ή Ερωτήματα;

Ευρώ ή δραχμή; Αυτός που επιμένει να βάζει διλήμματα στους άλλους, δεν ενδιαφέρεται απαραίτητα για την απάντηση. Τον νοιάζει ο εαυτός του. Τα διλήμματα μπορεί να τα βάζει από μόνη της η ζωή και δέχεται πάντα πάνω από μία απαντήσεις. Η επιμονή στη μία απάντηση είναι συνήθως η απαίτηση για μια απάντηση που βολεύει. Το δίλημμα είναι ένας τρόπος να τα έχεις καλά με τον εαυτό σου, φέρνοντας σε δύσκολη θέση κάποιον άλλο. Στη σφαίρα του προσωπικού, το δίλημμα μπορεί να έχει μια εντιμότητα. Να είναι η αγωνία που θέλει απάντηση, η αίσθηση που προσπαθεί να επιβεβαιωθεί, ο εγωισμός που φοβάται να διαπραγματευτεί. Ίσως να είναι τα ακατάλληλα λόγια, την ακατάλληλη στιγμή. Στο πεδίο του πολιτικού, το δίλημμα είναι κάτι πιο επικίνδυνο. Είτε είναι γεμάτο από εκβιαστικές προθέσεις είτε αντιπροσωπεύει την ισχυρή πίστη για μια αλήθεια, απαιτεί απάντηση, χωρίς να ενδιαφέρει αν είναι λάθος. Αρκεί να είναι η απάντηση που απαιτείται. Μπορεί κάποιος Έλληνας πολίτης να πάρει θέση στο δίλημμα «σε ποιον ανήκει το διεκδικούμενο Κασμίρ, στην Ινδία ή στο Πακιστάν;». Προφανώς όχι, γιατί δεν ξέρει το ιστορικό της αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο χωρών. Επίσης το Κασμίρ δεν έχει καμία σχέση με τις εκλογές στην Ελλάδα. Για κάποιο λόγο, πολλοί 'Ελληνες θεωρούν πως πρέπει να απαντήσουν στα διλήμματα που σφυρίζουν γύρω τους το τελευταίο διάστημα επειδή συνδέονται με τις εκλογές και το μέλλον τους. «Ευρώ ή δραχμή;», «μέσα ή έξω από την Ευρωζώνη», «με την Ευρώπη ή απομονωμένοι;» Ο καθένας δίνει τη δική του απάντηση, θεωρώντας πως απαντά για την τύχη του και όχι για το πού ανήκει το Κασμίρ. Κι όμως τα περισσότερα από αυτά τα διλήμματα μπορεί να τα απαντήσει κάποιος μόνο αν έχει γνώσεις και μάλιστα περισσότερες από όσες απαιτεί η διαμάχη στο Κασμίρ ή τη Βοζνία Ερζεγοβίνη. Παρ' όλα αυτά τα διλήμματα θεωρούνται οικεία και προς απάντηση. Όχι λόγω γνώσης, αλλά για λόγους εξοικείωσης. Θα υπάρχει αύριο το ευρώ; Τι σημαίνει επιστροφή στη δραχμή; Μας απασχολεί τώρα; Μπορεί να υπάρξει Ευρώπη χωρίς πραγματική πολιτική και οικονομική ενοποίηση; Όλα αυτά εξαρτώνται από την Ελλάδα; Είναι ερωτήματα τα οποία πρέπει να ξέρει κάποιος, για να απαντήσει τα διλήμματα που έντεχνα μπαίνουν. Δεν μπαίνουν όμως τα ερωτήματα, αλλά τα διλήμματα που απαιτούν αφενός μια αυτόματη αντανακλαστική απάντηση και αφετέρου σχετίζονται περισσότερο με την Μπο-τσούανα παρά με τις ελληνικές εκλογές. Ένα πραγματικό δίλημμα που μπαίνει, για παράδειγμα, στις εκλογές από μόνο του είναι αν μπορεί κάποιος να εμπιστευτεί αυτούς που αυτοαπακαλούνται ευρωπαϊστές, εκσυγχρονιστές, ή όπως αλλιώς, για να τους ακολουθήσει στον δρόμο που επαγγέλονται. Ακόμη και αν είναι ο σωστός, μπορεί να τους πιστέψει κάποιος; Αυτό το ουσιαστικό δίλημμα χάνεται βέβαια μέσα στις κραυγές των φοβικών διλημμάτων. Συγχωρέστε με που δεν μπορώ να πιστέψω πως όσοι μέχρι την τελευταία μέρα της εξουσίας τους ψήφιζαν νομοσχέδια υπέρ συγκεκριμένων συμφερόντων με πυροβολούν τώρα με τρομερά διλήμματα γιατί θέλουν να με σώσουν. Ή πως αυτοί που έλεγαν πως τίποτα δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε με τους «έξω» ξαφνικά θα αλλάζουν πουκάμισα στις τουαλέτες των Βρυξελλών από το άγχος της διαπραγμάτευσης. Τα διλήμματα δεν χρειάζεται να τα απαντήσουμε. Μόνο τις ερωτήσεις. Το ερώτημα, για παράδειγμα, αν θέλει κάποιος να είναι στην Ευρώπη ή όχι δεν μπορεί να απαντηθεί έχοντας στη σκέψη μας τη Μέρκελ και τον Σόιμπλε. Είναι αυτοί η Ευρώπη των τόσων εκατομμυρίων πολιτών; Είναι οι ουρανοξύστες μόνο του City και της Bundesbank; Τα γραφεία της Goldman Sachs και οι σέχτες με τους εξτρεμιστές του χρήματος; Η Ευρώπη είναι πολιτισμός, τα πρώτα αιτήματα για κοινωνική δικαιοσύνη στην υφήλιο. Είναι εκατομμύρια άνθρωποι που θέλουν την πολιτική να ορίζει την οικονομία και όχι τα τζάνκι του χρήματος, την πολιτική. Είναι αλληλεγγύη και αγαθά που μπορούν να μοιραστούν όλοι. Ευρώπη δεν είναι να πλουτίζει η Γερμανία τον καιρό της κρίσης. Ούτε να ψάχνουν στα σκουπίδια άνθρωποι που απολύθηκαν στα 55 τους χρόνια. Ευρώπη είναι οι οραματικές πολιτικές και όχι η «νομοτελειακή» λιτότητα. Οι άνθρωποι και όχι οι τράπεζες. Τι σχέση έχουν με την Ευρώπη ο Αλογοσκούφης και ο Παπακωνσταντίνου, εκτός από τα ευρωπαϊκά τους πτυχία; Τι σχέση έχουν ο Βενιζέλος και ο Γιακουμάτος; Όλοι αυτοί οι εραστές της επαρχιακής αντίληψης του πελατειακού κράτους, του ρουσφετιού και των εξυπηρετήσεων στον κύριο Τάδε και στον κύριο Δείνα; Ποιον κοσμοπολιτισμό έχουν και πού τον κρύβουν και είναι τόσο δυσδιάκριτος τόσα χρόνια; Θαμμένος κάτω από έγγραφα γραφειοκρατίας, μίζες, έργα για ημέτερους και χρήμα για λίγους; Δεν ξέρω αν είμαι «ευρωπαϊστής», αν ανταποκρίνομαι στα standards της κυρίας Διαμαντοπούλου, αλλά θέλω την Ευρώπη. Αυτή που θέλει ο κάθε Γερμανός, Γάλλος, Ολλανδός αν τον ρωτήσεις και δεν του βάλεις εκβιαστικά διλήμματα. Αν απαντήσουμε ο καθένας πως αυτή η Ευρώπη δεν υπάρχει, τότε δεν είναι αναγκαία. Αν πούμε πως μας αξίζει, τότε πρέπει να την απαιτήσουμε από τις τράπεζες και τις ελίτ. Κώστας Βαξεβάνης