.
Χάσαμε το Μιχάλη Γιαννάτο.
Ναι, τον γλυκύτατο αυτό ηθοποιό, την «τουρκόφατσα» στο «Εξπρές του μεσονυκτίου», τον τιμημένο από τον Στίβεν Σπίλμπεργκ «Eλληνα ξενοδόχο» στο «Μόναχο». Και βέβαια, την οικεία και καλοσυνάτη μορφή, που μπήκε στα σπίτια με αφορμή την τηλεόραση αλλά και στις καρδιές.
Πως χάθηκε ο Μιχάλης;
Στα 73 του χρόνια, από ανακοπή, στο προποτζίδικο της γειτονιάς του. Είχε πάει να δει το ματς, παρέα με φίλους και γείτονες. Σε κάποια φάση του αγώνα, που προκάλεσε ξεσηκωμό στην παρέα, ο Μιχάλης δεν κουνήθηκε. Δεν το πήραν κι είδηση με την πρώτη. Μόλις πήγαν να καθίσουν, τους φάνηκε σαν να τον είχε πάρει ο ύπνος, είχε γείρει ελαφρώς… Τον σκούντησαν, κι αυτό ήταν! Ο Μιχάλης Γιαννάτος είχε φύγει μέσα στην απόλυτη ηρεμία, έτσι ακριβώς όπως είχε ζήσει.
Δεν θα πω τώρα τα γνωστά και τετριμμένα για «τιμές», για «ελληνικές πολιτείες» κλπ. Θα επαναλάβω μόνο αυτό που είχα γράψει, αρκετές φορές, όταν είχε «κλείσει» τη δουλειά για το «Μόναχο» του Σπίλμπεργκ. Εκεί κατά το 2004-5. Ήταν η εποχή που τα πρωινάδικα ανθούσαν και κάθε ψώνιο που κυκλοφορούσε εκεί μέσα έλεγε ότι πήγε στο Χόλυγουντ και πράγματι πήγαν πολλοί κι όλοι επέστρεφαν άδοξα.
Ο Μιχάλης Γιαννάτος, έλεγα τότε και το επαναλαμβάνω και τώρα, είναι το ακριβώς αντίθετο και δείχνει το δρόμο σε όποιον έχει μυαλό: Αν σε χρειάζεται το Χόλυγουντ έρχεται μόνο του και σε βρίσκει.
Τον Γιαννάτο ήρθαν και τον βρήκαν από την Columbia το 1977, από το Λονδίνο, ο μέγας ανανεωτής τότε της βρετανικής παραγωγής Ντέιβιντ Πάτναμ, που είναι και περιώνυμο μέλος και της Ακαδημίας Κινηματογράφου μαζί με τον σκηνοθέτη Αλαν Πάρκερ κρατώντας στα χέρια το σενάριο του Ολιβερ Στόουν. Για το «Εξπρές του μεσονυκτίου». Είχαν αμοληθεί κι αναζητούσαν «φάτσες». Κοντά στο Μιχάλη πήραν τότε και τον αείμνηστο Ζανίνο. Μέχρι τότε ο Μιχάλης είχε παίξει σε κωμωδίες πλάι στο Βέγγο, καθώς και με τη Βουγιουκλάκη όπου είχε κάνει την πρώτη του εμφάνιση στο ρόλο του εισπράκτορα του λεωφορείου στο «Η αρχόντισσα κι ο αλήτης» και μετά είχε παίξει ένα Τούρκο στρατιώτη στην «Κόρη του ήλιου».
Με αυτές τις αποσκευές όλες κι όλες, ο Μιχάλης βρισκόταν στην Ελλάδα κι ήρθαν και τον ανακάλυψαν οι χολυγουντιανοί και τον πήραν για το ρόλο του Τούρκου διερμηνέα στην ταινία –θρύλος που τιμήθηκε με δύο Οσκαρ. Κι έπαιξε και σε άλλα διεθνή, πρωτοκλασάτα και μη.
Έπαιξε και στο «Μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι» και φυσικά στο «Μόναχο» όπου ο Σπίλμπεργκ του έκανε δώρο μια σκηνή – ή μάλλον, ο Μιχάλης την έκανε δώρο στον Σπίλμπεργκ όπως μου είχε πει ο ίδιος ο αγαπημένος σκηνοθέτης λίγο μετά την πρώτη προβολή της ταινίας στο Λος Αντζελες.
Σημειωτέον ότι το μέρος του Γιαννάτου, αν και διαδραματίζεται σεναριακά στην Αθήνα, δεν γυρίστηκε στην Ελλάδα αλλά στη Μάλτα. Παρόλα αυτά ο Σπίλμπεργκ τον είχε εντοπίσει και τον πήγαν εκεί. Στη σκηνή λοιπόν της απαγωγής του ξενοδόχου, που τον έπαιζε ο Μιχάλης, από τους πράκτορες της Μοσάντ, το σενάριο προέβλεπε ότι τον πετάνε έξω από το αυτοκίνητο και του ρίχνουν και μερικά χαρτονομίσματα σαν αποζημίωση για τη ζημιά που του έκαναν στο ξενοδοχείο, τον αφήνουν πεταμένο στο δρόμο και φεύγουν. Τότε, ο Μιχάλης πλησιάζει τον Σπίλμπεργκ και του λέει ότι έτσι όπως τελειώνει το κομμάτι δεν ολοκληρώνει την ελληνική συμπεριφορά και ζητάει να του δείξει κάτι. Του δείχνει λοιπόν το ελληνικότατο φασκέλωμα προς τη μεριά των πρακτόρων και την κραυγή «να, μαλ…α (την καταλάβατε όλοι, τώρα γιατί λογοκρινόμαστε, δεν αντιλαμβάνομαι) και του εξηγεί ότι έτσι θα αντιδρούσε ένας Έλληνας ξενοδόχος που του ανατίναξαν το ξενοδοχείο οι πράκτορες.
Ο Σπίλμπεργκ επί τόπου ζητά να το προβάρουν, κάνουν μία δοκιμή και δίνει εντολή στο συνεργείο να τη γυρίσουν τη σκηνή με το νέο φινάλε.
Τα υπόλοιπα για την καριέρα του είναι περιττά.
Το μόνο που θέλω να συμπληρώσω επειδή το έζησα, είναι πως μετά το «Μόναχο» του είχαν πει ότι μπορούσε να γραφτεί στο ScreenActorsGuild, το πανίσχυρο Σωματείο Ηθοποιών Κινηματογράφου του Λος Αντζελες κι είχε ξεκινήσει κάποιες ενέργειες αλλά προσέκρουε στην ελληνική γραφειοκρατία. Μετά δεν έμαθα αν ολοκληρώθηκε αυτή η υπόθεση ή αν είναι ακόμα στο «γίγνεσθαι».
Ελπίζω τη σύνταξη των 700 ευρώ με την οποία ζούσε να την πάρει η χήρα του στην οποία ήδη κάνουν «ιστορίες» πως δεν έχει ΑΦΜ ή κάτι τέτοιο.
Η κηδεία του έγινε στις 4 το απόγευμα, στο Νεκροταφείο του Ζωγράφου.
Παναγιώτης Τιμογιαννάκης
(μέλος της European Film Academy)
Χάσαμε το Μιχάλη Γιαννάτο.
Ναι, τον γλυκύτατο αυτό ηθοποιό, την «τουρκόφατσα» στο «Εξπρές του μεσονυκτίου», τον τιμημένο από τον Στίβεν Σπίλμπεργκ «Eλληνα ξενοδόχο» στο «Μόναχο». Και βέβαια, την οικεία και καλοσυνάτη μορφή, που μπήκε στα σπίτια με αφορμή την τηλεόραση αλλά και στις καρδιές.
Πως χάθηκε ο Μιχάλης;
Στα 73 του χρόνια, από ανακοπή, στο προποτζίδικο της γειτονιάς του. Είχε πάει να δει το ματς, παρέα με φίλους και γείτονες. Σε κάποια φάση του αγώνα, που προκάλεσε ξεσηκωμό στην παρέα, ο Μιχάλης δεν κουνήθηκε. Δεν το πήραν κι είδηση με την πρώτη. Μόλις πήγαν να καθίσουν, τους φάνηκε σαν να τον είχε πάρει ο ύπνος, είχε γείρει ελαφρώς… Τον σκούντησαν, κι αυτό ήταν! Ο Μιχάλης Γιαννάτος είχε φύγει μέσα στην απόλυτη ηρεμία, έτσι ακριβώς όπως είχε ζήσει.
Δεν θα πω τώρα τα γνωστά και τετριμμένα για «τιμές», για «ελληνικές πολιτείες» κλπ. Θα επαναλάβω μόνο αυτό που είχα γράψει, αρκετές φορές, όταν είχε «κλείσει» τη δουλειά για το «Μόναχο» του Σπίλμπεργκ. Εκεί κατά το 2004-5. Ήταν η εποχή που τα πρωινάδικα ανθούσαν και κάθε ψώνιο που κυκλοφορούσε εκεί μέσα έλεγε ότι πήγε στο Χόλυγουντ και πράγματι πήγαν πολλοί κι όλοι επέστρεφαν άδοξα.
Ο Μιχάλης Γιαννάτος, έλεγα τότε και το επαναλαμβάνω και τώρα, είναι το ακριβώς αντίθετο και δείχνει το δρόμο σε όποιον έχει μυαλό: Αν σε χρειάζεται το Χόλυγουντ έρχεται μόνο του και σε βρίσκει.
Τον Γιαννάτο ήρθαν και τον βρήκαν από την Columbia το 1977, από το Λονδίνο, ο μέγας ανανεωτής τότε της βρετανικής παραγωγής Ντέιβιντ Πάτναμ, που είναι και περιώνυμο μέλος και της Ακαδημίας Κινηματογράφου μαζί με τον σκηνοθέτη Αλαν Πάρκερ κρατώντας στα χέρια το σενάριο του Ολιβερ Στόουν. Για το «Εξπρές του μεσονυκτίου». Είχαν αμοληθεί κι αναζητούσαν «φάτσες». Κοντά στο Μιχάλη πήραν τότε και τον αείμνηστο Ζανίνο. Μέχρι τότε ο Μιχάλης είχε παίξει σε κωμωδίες πλάι στο Βέγγο, καθώς και με τη Βουγιουκλάκη όπου είχε κάνει την πρώτη του εμφάνιση στο ρόλο του εισπράκτορα του λεωφορείου στο «Η αρχόντισσα κι ο αλήτης» και μετά είχε παίξει ένα Τούρκο στρατιώτη στην «Κόρη του ήλιου».
Με αυτές τις αποσκευές όλες κι όλες, ο Μιχάλης βρισκόταν στην Ελλάδα κι ήρθαν και τον ανακάλυψαν οι χολυγουντιανοί και τον πήραν για το ρόλο του Τούρκου διερμηνέα στην ταινία –θρύλος που τιμήθηκε με δύο Οσκαρ. Κι έπαιξε και σε άλλα διεθνή, πρωτοκλασάτα και μη.
Έπαιξε και στο «Μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι» και φυσικά στο «Μόναχο» όπου ο Σπίλμπεργκ του έκανε δώρο μια σκηνή – ή μάλλον, ο Μιχάλης την έκανε δώρο στον Σπίλμπεργκ όπως μου είχε πει ο ίδιος ο αγαπημένος σκηνοθέτης λίγο μετά την πρώτη προβολή της ταινίας στο Λος Αντζελες.
Σημειωτέον ότι το μέρος του Γιαννάτου, αν και διαδραματίζεται σεναριακά στην Αθήνα, δεν γυρίστηκε στην Ελλάδα αλλά στη Μάλτα. Παρόλα αυτά ο Σπίλμπεργκ τον είχε εντοπίσει και τον πήγαν εκεί. Στη σκηνή λοιπόν της απαγωγής του ξενοδόχου, που τον έπαιζε ο Μιχάλης, από τους πράκτορες της Μοσάντ, το σενάριο προέβλεπε ότι τον πετάνε έξω από το αυτοκίνητο και του ρίχνουν και μερικά χαρτονομίσματα σαν αποζημίωση για τη ζημιά που του έκαναν στο ξενοδοχείο, τον αφήνουν πεταμένο στο δρόμο και φεύγουν. Τότε, ο Μιχάλης πλησιάζει τον Σπίλμπεργκ και του λέει ότι έτσι όπως τελειώνει το κομμάτι δεν ολοκληρώνει την ελληνική συμπεριφορά και ζητάει να του δείξει κάτι. Του δείχνει λοιπόν το ελληνικότατο φασκέλωμα προς τη μεριά των πρακτόρων και την κραυγή «να, μαλ…α (την καταλάβατε όλοι, τώρα γιατί λογοκρινόμαστε, δεν αντιλαμβάνομαι) και του εξηγεί ότι έτσι θα αντιδρούσε ένας Έλληνας ξενοδόχος που του ανατίναξαν το ξενοδοχείο οι πράκτορες.
Ο Σπίλμπεργκ επί τόπου ζητά να το προβάρουν, κάνουν μία δοκιμή και δίνει εντολή στο συνεργείο να τη γυρίσουν τη σκηνή με το νέο φινάλε.
Τα υπόλοιπα για την καριέρα του είναι περιττά.
Το μόνο που θέλω να συμπληρώσω επειδή το έζησα, είναι πως μετά το «Μόναχο» του είχαν πει ότι μπορούσε να γραφτεί στο ScreenActorsGuild, το πανίσχυρο Σωματείο Ηθοποιών Κινηματογράφου του Λος Αντζελες κι είχε ξεκινήσει κάποιες ενέργειες αλλά προσέκρουε στην ελληνική γραφειοκρατία. Μετά δεν έμαθα αν ολοκληρώθηκε αυτή η υπόθεση ή αν είναι ακόμα στο «γίγνεσθαι».
Ελπίζω τη σύνταξη των 700 ευρώ με την οποία ζούσε να την πάρει η χήρα του στην οποία ήδη κάνουν «ιστορίες» πως δεν έχει ΑΦΜ ή κάτι τέτοιο.
Η κηδεία του έγινε στις 4 το απόγευμα, στο Νεκροταφείο του Ζωγράφου.
Παναγιώτης Τιμογιαννάκης
(μέλος της European Film Academy)
